Kanjon reke Uvac je pravi primer kakva remek-dela priroda može napraviti. Pejzaž oko reke Uvac postao je jedna od najlepših fotografija koje se mogu naći na internetu, njegova lepota i neverovatne boje se ne mogu prepričati, moraju se doživeti. U kanjonu reke Uvac čini se kao da je vreme stalo i da ste se našli u mestu iz mašte ili bajke. Uvac je mnogo više atraktivne lokacije, to je i specijalni rezervat prirode gde se neguje veliki broj retkih biljnih i životinjskih vrsta. Sa opravdanim razlogom se može reći da kanjon reke Uvac spada u najlepša turistička mesta u Srbiji i čudo prirode.
Kanjon reke Uvac
Reka Uvac protiče između Zlatibora i Zlatara, izvire jugoistočno od planine Jadovik. Reka Uvac je i prirodna granica između Srbije i Bosne i Hercegovine, a deo pruge Beograd-Bar prolazi ovom rekom. Nekada je reka Uvac bila prirodna granica Srbije i Turske, a u okolnim šumama su se dugi niz godina krili hajduci i narodni heroji. Danas meandri reke Uvac predstavljaju pravu atrakciju i remek-delo prirode.
Pregrađivanjem reke i izgradnjom hidroelektrana Uvac i Kokin brod nastala su tri veštačka akumulaciona jezera - Uvačko ili Sjeničko, Radoinjsko i Zlatarsko. Voda iz ovih akumulacionih jezera se danas koristi za vodosnabdevanje i proizvodnju električne energije. Meandri Uvca podsećaju na lavirint, jer se uvijajući provlače kroz krečnjačke stene. Mnogima vijuge deluju nestvarno i pitaju se da li je uopšte moguće da je sama priroda tako nešto napravila. Najizrazitiji meandri prostiru se duž Uvačkog jezera, a nešto manje i kroz Radoinjsko jezero. Kanjon reke Uvac je prilično nepristupačan i jezera su okružena strmim liticama, šumama i pašnjacima. Reka, jezera i ceo predeo se može posetiti pešačenjem, planinarenjem, a tokom leta je posebno popularno krstarenje rekom Uvac.
Uvačko jezero
Uvačko ili Sjeničko jezer je jedno od tri veštačkih jezera nastalih pregrađivanjem reke Uvac, potapanjem kanjona i izgradnjom brane 1979. godine. Jezero se nalazi između planina Javor i Zlatibor. Uvačko jezero se nalazi na nadmorskoj visini od 985 metara i dugačko je 25 metara, a dubina iznosi 108 metara. Uvačko ili Sjeničko jezero popunilo je kanjon, koji je danas poznat po neverovatnim “uklještenim” meandrima među strmim liticama krečnjačkog sjeničkog masiva. Jezero predstavlja najlepši deo Specijalnog rezervata prirode “Uvac” i dom je mnogim vrstama ribe, posebno šarana, mrena i soma. Jedinstveni čivar Uvačkog jezera je beloglavi sup zbog čije zaštite je ovaj specijalni rezervat i osmišljen.
Uvačko jezero se smatra jednim od najlepših jezera u Srbiji i predstavlja neverovatan spoj delovanja prirode i čoveka. Veliki broj turista godišnje poseti kanjon reke Uvac, a Uvačko ili Sjeničko jezero se najpopularnije. Iako je čitav predeo strm aneki delovi nepristupačni, Uvačko jezero se može obići i videti sa oboda kanjona pešačenjem ili planinarenjem. Duž oboda se nalazi nekoliko vidikovca sa kojih se pruža veličanstven pogled na nepregledni kanjon reke Uvac. Krsterenje jezerom Vam omoguća da na najbolji način vidite sve lepote meandra, planine Zlatar i Javor i nekoliko zanimljivih pećina. Pešačka staza je zbog velikog broja turista sasvim dobro uređena, koji će Vas voditi do najbližih vidikovaca. Šetnja je mnogim turistima drža opcija, zato što u svakom trenutku mogu da zastanu i naprave sjajne fotografije ovog čuda prirode. Brdo i vidikovac Molitva ima najlepši pogled na Uvačko jezero, zelenilo i kristalnu nijansu jezera. Bilo da se odlučite za šetnju ili plovidbu, sigurno ćete primetiti beloglave supove i orlove, kojima su strme stene prirodno stanište.
Uvačko jezero je pogodno za kupanje, što obraduje mnoge posetioce koji se rado osveže na velikim letnjim temperaturama. Svako ko dođe u obilazak kanjona reke Uvac obavezno poseti i Uvačko jezero, jer je to jedno od retkih mesta u ovom strmom predelu gde se može stići do vode. Reka Uvac i Uvačko jezero kriju brojne istorijske tajne. U vodama se još uvek nalaze ostaci kaldrmisanog carskog puta, koji je nekada spajao Carigrad i Sarajevo. Kao jedan svedok prošlosti još uvek stoji deo kamenog mosta na Žvalama, koji se nekada sastojao od tri impresivna luka.
Uvac mapa
Specijalni rezervat prirode “Uvac”
Specijalni rezervat prirode “Uvac” predstavlja prirodno dobra od izuzetnog značaja i pod zaštitom je države od 1971. godine. Nalazi se na jugozapadu Srbije na području opština Nova Varoš i Sjenica. Ukoliko se odlučite na odmor na planini Zlatar ili Javor, prirodni rezervat će Vam biti u blizini. Prostor rezervata presecaju brojne uvale, jame i pećine, a okružuju ga planine Jadovik, Čemernica i Murtenica. Ono po čemu je prirodni rezervat daleko poznat jeste bogatstvo flore i faune i neke retke biljne i životinjske vrste se mogu videti samo u specijalnom rezervatu prirode.
Uvac - Kraljevstvo beloglavog supa
Najpopularniji stanovnici rezervata i njegovi čuvari su beloglavi supovi. Beloglavi supovi su, inače, jedna od dve preostale vrste lešinara koje se još uvek gnezde u našoj zemlji. Pored supova se u rezervatu nalazi više od 130 vrsta ptica. Specijalni rezervat je i napravljen kao mesto zaštite beloglavog supa, vrsti kojoj je sredinom prošlog veka pretilo izumiranje. Tako se broj supova sa 10 jedinki povećao na 400 koliko danas živi u rezervatu “Uvac”. Možemo se pohvaliti da se upravo u našoj zemlji nalazi najveća kolonija beloglavog supa na Balkanu i jedna je od najvećih u Evropi.
Koliko je značaj rezervata “Uvac” najbolje pokazuje činjenica da danas ovde stanuje još nekoliko vrsta orlova lešinara, poput crnog lešinara i bela kanja. Među izuzetno retkim vrstama ptica koje se ovde nastanjuju izdvaja se veliki ronac. Veličanstven prizor predstavlja hranjenje beloglavih supova. Za to je zaduženo obučeno osoblje. Hranilišta beloglavih supova se nalaze u blizini brana, a pored zgrade hidroelektrane se nalaze kavezi za ptice kojima je potrebna rehabilitacija. O njima se takođe stara vešto osoblje i rado će Vas sprovesti do njih.
Ukoliko ste videli fotografije Uvca ili imali priliku da ga posetite, sigurno su Vas oduševile nijanse zelene i plave boje za koji ne biste ni mogli da pretpostavite da postoje. Zahvaljujući čistoj vodi se u rezervatu nalazi nešto više od 24 vrsta ribe, a za neke vrste se ovde nalazi i prirodno plodište - potočne pastrmke, smuđ, klen, zlatovčica. Kada šetate kroz kanjon na svakom koraku možete čuti poj ptica, šuškanje među drvećem i šum životinja.
Prirodno zelenilo pružiće Vam mir i odmor, koji je svima preko potreban. Zaboravićete na obaveze i nervozu, gradsku gužvu i buku. Među obiljem zelenila se nalazi 219 grupa biljnih vrsta, a čak 50 vrsta ima lekovita svojstva dok se neke vrste imaju izuzetan međunarodni značaj. Zahvaljujući očuvanju netaknutih staništa, reliktnih i ugroženih biljnih i životinjskih vrsta, specijalni rezervat prirode “Uvac” predstavlja pravo bogatstvo prirode. Kada jednom kročite na ovo područje, pomislićete da ste pronašli raj na Zemlji, oazu zelenila i mira i ostaćete bez daha. Svoje vreme provedeno u Uvcu možete iskoristiti za razne aktivnosti, kao što su pešačenje, planinarenje, ribolov, biciklizam i sve popularnije kampovanje. Zaista, turistima nije dovoljan samo jedan dan na Uvcu kako bi upoznali sve njegove lepote, te se odlučuju za kampovanje i detaljan obilazak kroz više dana.
Manastir Uvac i drugi manastiri
Uvac okružuje veliki broj velelepnih pravoslavnih srpskih manastira. Neki od njih su sačuvani i nedavno obnovljeni, a neki od njih danas više ne postoje. Među nedavno obnovljenim manastirima u kanjonu reke Uvac nalaze se manastir Uvac i Dubrava. Manastir Uvac se nalazi između Priboja i Čajetina u mestu Stublo. Izgrađen je na mestu nekadašnjeg srednjovekovnog manastira, nekoliko puta je obnovljen krajem XX veka. Nažalost, ne postoji puno istorijskih podataka o manastirskoj crkvi, osim da je najverovatnije sagrađena u XV veku. Nekoliko puta je bila građena i rušena, paljena i obnavljana. Većina kulturne baštine je tokom vekova uništena, ali su konzervatori uspeli da sačuvaju nekoliko značajnih fresaka Svetog Simeona i Svetog arhangela Mihaila. Istraživanje i obnavljanje manastira Uvac još uvek traje zahvaljujući upornosti Narodnog muzeja iz Užica i izgrađeni su crkva i konak. Gotovo tri veka je bio obična zaboravljena ruševina, posebno zato što se nalazi na vrlo nepristupačnom mestu.
Mnogi veruju da se manastir Uvac ili Vuvac nalazi na mestu nekadašnje Crkve Janje, vrlo važne svetiteljke među srpskim narodom. Prema narodnim predanjima, Janja je bila sestra velikog župana Stefana Nemanje. Braća su Janji sagradila manastir na dalekom mestu gde je trebalo da se zamonaši i provede ostatak života. Druga predanja kažu da je svetiteljka Janja bila zaštitnica slabih i nejakih, te se veruje da je manastir Uvac bio ženski manastir.
Manastir Dubrava je još jedan obnovljeni manastir. Crkva se nalazi strmom obodu iznad kanjona reke Uvac, ali do njega možete doći uređenim putem. Sa brda na kome se manastirska crkva nalazi pruža se neverovatan pogled na meandre reke Uvac. Ni o istoriji ovog manastira ne postoje nikakvi istorijski spisi, smatra se da je izgrađen u XIII veku. Istoričari veruju da je uništen od strane Turaka u isto vreme kada je uništen i manastir Uvac. Ostaci prethodnog manastira pronađeni su tek 2004. godine kada su pronađeni manastirska trpezarija, hram i drugi ostaci.
Vidikovci Uvca - Pogled kao iz mašte
Najbolji način da se obiđe nepristupačan kanjon i vide vijugavi meandri jeste da pešačkom stazom prođe do čuvenih vidikovaca. Vidikovac “Molitva” važi za jedan od najlepših vidikovaca u čitavoj Srbiji. Ceo put do vidikovca će Vas pratiti vijugavi meandri, kristalna boja reke, strmi masivi i gusta šuma. Sa vidikovca “Molitva” se pruža pogled na Uvačko jezero i Specijalni rezervat prirode “Uvac”. Vidikovac i brdo se nalaze na nadmorskoj visini od 1.250 metara što ceo doživljaj čini još boljim. Vrlo je verovatno da ćete moći da vidite i beloglave supove dok svojim grandioznim krilima obleću oko vrhova masiva.
Još jedan od vidikovaca sa najlepšim pogledom je Ledeni pogled ili Veliki vrh. Nalazi se sa zlatarske strane kanjona, tačno naspram vidikovca “Molitva”. Istraživanje vidikovaca i strmih grebena kanjona interesantni su mnogim planinarima i avanturistima, koji otkrivaju najskrivenije predele Uvca.
Pećine Uvca
Specijalni rezervat prirode “Uvac” okružuje Ušački pećinski sistem, najveći pećinski sistem u Srbiji. Iako dve pećine i jedna jama ne predstavljaju nikakvu posebnu atrakciju, one su spojene brojnim neistraženim kanalima. U pećinski sistem ubrajamo Ledenu i Ušačku pećinu i jamu Bezdana. Ušačka pećina predstavlja najniži i najveći deo ove neverovatne prirodne celine. Ima dva ulaza i kroz nju protiče tok Dubokog potoka. Jama Bezdana je najmanji deo Ušačkog sistema, ali je najinteresantnija zbog svoje raščlanjenosti i podeljena je na nekoliko celina - jama Bezdana, Velika dvorana, Galerija i kanal sa kadama, Uski i Vezni kanal, Kanal sa stubovima.
Svoje neobično ime Ledena pećina duguje činjenici da je temperatura unutar pećine u svakom godišnjem dobu konstantna i iznosi 8 stepeni. Mnogi tvrde da podseća na podzemni dvorac zbog prostrane dvorane, visokih stubova i prirodnih ukrasa. Do pećine se može stići samo krstarenjem čamcem po Uvačkom jezeru. Lista neobičnih delovanja prirode se ovde ne zaustavlja. Treba pomenuti Baždarsku pećinu i Tubića pećinu, koje se nalaze na obalama reke Uvac.
Jerinin grad
Na mestu gde reka Uvac pravi neverovatne meandre i gde se nalazi Sjeničko jezero, nalazi se poznati lokalitet Jerinin grad. Na području sela Družinići se nalaze ostaci nekadašnjeg utvrđenja od kojeg su danas ostali samo bedemi. Smatra se da je izgrađena u periodu između XIV i XV veka. Jerinin grad se nalazi na nekoliko koraka od Ledene pećine i do ovog lokaliteta je moguće doći samo čamcem.
Nastanak utvrđenja se u narodnim predanjima često povezuje sa “Prokletom Jerinom”, Jerinom Branković, ženom despota Đurđa Brankovića. Jerinina vladavina je bila izuzetno surova, zbog čega su se kasnije desile sve nevolje Srbiji. Mnoga utvrđenja u Srbiji naznava su “Jerinin grad”, iako su postojala mnogo pre nje.
Kako stići do Uvca?
Uvac se nalazi na udaljenosti od Beograda oko 230km, od Novog Sada 219km, iz Kragujevca 151km i iz Niša 250km. Postoji nekoliko načina kako se može stići do kanjona reke Uvac, pešačkim stazama, planinarenjem ili krstarenjem. U svakom slučaju, ponesite udobnu odeću i obuću, flašicu vode, kameru i fotoaparat!
Do Specijalnog rezervata prirode “Uvac” iz Beograda moguće je doći iz nekoliko pravaca, tačnije iz Sjenice i Nove Varoši. Najbrži način da stignete do Uvca jeste iz pravca Sjenice i Kušića, jer Vas od rezervata deli svega 8 km. Ukoliko dolazite iz pravca Nove Varoši, proći ćete duž Zlatarskog jezera i hidroelektrane Kokin Brod.
Kanjon reke Uvac možete posetiti pešačenjem:
- Lokalitet Krstac (5 km od Sjenice) do vidikovca “Molitva”.
- Lokalitet Krstac do lokaliteta Družinići, mostom u Družinićima ka selima Donje i Gornje Lopiže, potom do vidikovca “Veliki vrh”.
- Lokalitet Krstac do lokaliteta Družinići, mostom u Družinićima, obodom jezera kroz borovu šumu do vidikovca “Ravni krš” i “Veliki vrh”.
- Lokalitet “Veliki vrh” do sela Gornje Lopiže, obodom jezera do vidikovca “Ravni krš”.
- Lokalitet Pavlovića most, vidikovac kod Stevanetića, obodom Zlatarskog jezera do vidikovca “Čelina”.
- Etno-selo Vraneša, obodom Radoinjskog jezera do vidikovca na Gradini.
Krstarenjem:
- Od lokaliteta Rastoke (10 km od Nove Varoši), Sjeničkim jezerom do Ledene pećine.
- Lokalitet Krstac, Sjeničkim jezerom do Ledene pećine.
Pešačenje možete uvek kombinovati sa krstrenjem Sjeničkim jezerom.
Ideja za nezaboravan izlet iz Beograda
Mnogi naši gosti, koji odsedaju u Apartmanima Beograd, iskoriste svoj odmor u Beogradu i posete neverovatan kanjon reke Uvac. Umesto da se oduševljavaju gledajući fotografije ovog čuda prirode, radije odlaze da uživaju u prirodnim lepotama i neverovatnom pejzažu reke i vijugavim meandrima, letu beloglavog supa, šetnjom kroz borovu šumu i brojnim drugim aktivnostima.
