Trg republike Beograd - Simbol istorije

Trg republike Beograd predstavlja centralni beogradski trg. Ali, mnogo više od toga. Trg republike je simbol Beograda, simbol vremena, simbol prošlosti, muzej istorije i podsetnik na burne događaje u proteklim vekovima. Na Trgu republike se moderno sudara sa istorijskim. Ukoliko se osvrnete oko sebe i pogledate kako danas izgleda glavni beogradski trg, videćete zgrade iz XIX veka od velike arhitektonske vrednosti, potpuno nove i moderne zgrade, veliki broj turista, kafe-barova, kao i zgrade izgrađene u Jugoslaviji. Verovatno ne postoji autentičnije mesto u Beogradu osim Trga republike, Knez Mihailove ulice i Beogradske tvrđave, koji svedoče o razvoju i napretku prestoničkog grada.

Trg republike Beograd - Mapa

Kao centralni beogradski trg nalazi se na opštini Stari grad, centralnoj beogradskoj opštini. Prostire se između Francuske i Vasine ulice, Knez Mihailove i Čika Ljubine ulice, Kolarčeve i Makedonske ulice. 

Nekada i sada na Trgu republike Beograd 

​Neverovatno je zamisliti da je Trg republike Beograd pre XIX veka nije važio za uže i centralno područje! U srednjem veku se na prostoru današnjeg trga prostirala čuvena Stambol kapija. Istorija nam govori da je Stambol kapija izgrađena u XVIII veku kada je Beograd pripadao Austro-ugarskoj. Kapija i tadašnji grad bili su opasani utvrđenim šancem, a Stambol kapija je u srpskim predanjima ostala zapamćena kao vrlo ozloglašena, jer su kasnije Turci baš ispred iste kapije surovo kažnjavali srpsko stanovništvo. Poznato je da je idpred Stambol kapije usmrćen Vasa Čarapić tokom Prvog srpskog ustanka.

Rušenje kapije urađeno je po naređenju Kneza Mihaila. Stambol kapija srušena je 1866. godine, ali je u narednim godinama čitav prostor ostao neizgrađen. Prvo izgrađeno zdanje bila je zgrada Narodnog pozorišta iz 1869. godine., a 1882. podignut je spomenik Knezu Mihailu. Narodno pozorište, sagrađeno po kneževom naređenju, predstavljalo je simbol napretka, ulaganje u prosvetu i kulturu i želju da glavni grad dobije pravo profesionalno pozorište. Za izgradnju centra Beograda zaslužan je prvi srpski urbanista Emilijan Josimović. Mesto Narodnog muzeja zauzimala je zgrada sa čuvenom kafanom “Dardaneli”, mestom gde su se nekada okupljali umetnici. Sadašnja zgrada muzeja podignuta je 1903. godine. Ubrzo potom su se nizale nove zgrade poput bioskopa “Kolarac” i bioskopa “Jadran”. 

Centrom Beograda prolazile su tramvajske šine i prva tramvajska linija broj 1, koja je saobraćala od trga Slavije do Kalemegdana. Knez Mihailova ulica dugo nije važila za pešačku zonu i bila je otvorena za svakodnevni saobraćaj. Zanimljivo je da je prvobitan naziv trga glasio Pozorišni trg.

Novija istorija Trga republike Beograd

Izgled približan današnjem Trg republike Beograd dobija u periodu nakon Drugog svetskog rata. Većina zgrada, zanatskih radnji i kuća na prostoru trga srušena je i oštećena tokom rata. Njih je zamenila zgrada Doma štampe, najveća zgrada na Trgu republike. Posetiocima upada u oči i Palata Reuniona ili Palata Istra iz 1931. godine, najviša zgrada na trgu. Impozantna zgrada ili palata pripadala je Jadranskom osiguravajućem društvu i služila je kao višenamenska zgrada - za stanovanje, poslovni prostor, pozorište, bioskop i sala za igranke. Ukoliko niste sigurni o kojoj zgradi je reč, radi se o zdanju gde se danas nalazi dečije pozorište “Boško Buha” i nekoliko popularnih kafe-barova. 

Danas se na Trgu republike još uvek nalaze zgrade iz XIX veka i prostor dele sa novim i modernim objektima, kao što su kafe-barovi, restorani, prodavnice i galerije. Sa Knez Mihailovom ulicom i Obilićevim vencem Trg republike Beograd čini zakonom zaštićenu celinu od velike istorijske vrednosti.

Šta čini Trg republike Beograd?

Glavni beogradski trg čini veliki broj zgrada, poslovnih prostorija, prodavnica modernih brendova, nekoliko kafića i poslastičarnica, menjačnice i restorani - sve što je jednom glavnom gradu potrebno!

Spomenik knezu Mihailu

Centralna figura na Trgu republike je spomenik knezu Mihailu Obrenoviću. Podignut je 1882. godine, autori spomenika su ugledni skulptor Enriko Paci i arhitekta Konstantin Jovanović. Interesantno je da je spomenik knezu Mihailu prvi konjički spomenik u Srbiji i da podseća na italijanske i antičke vladare. Spomenik čini konjička figura, a malo ko zna da je za figuru konja poslužio knežev konj po imenu Vranac. Bronzana figura livena je čak u Minhenu i predstavlja simbol oslobođenja Srbije od turske vlasti.

Knez Mihailo ispruženom rukom pokazuje na neoslobođene krajeve Srbije. Pijedestal je ukrašen bronzanim pločama sa imenima oslobođenih gradova - Beograd, Smederevo, Užice, Šabac, Kladovo i Soko. 

Narodno pozorište

Najlepše zdanje na Trgu republike Beograd je zasigurno Narodno pozorište. Osnovano je 1868. godine kao Kraljevsko srpsko narodno pozorište u Beogradu, a svoju zgradu dobilo godinu dana kasnije. Osnivanjem pozorište Srbija je dobila svoje prvo profesionalno pozorište na čemu je insistirao i sam knez Mihailo Obrenović. Izgradnja Narodnog pozorišta bila je toliko značajna da je čitav prostor ispred zdanja nosilo naziv Pozorišni trg i postalo glavni beogradski trg.

Za izgled pozorišta bio je zadužen arhitekta Aleksandar Bugarski, a po izboru dekorativnih i građevinskih elemenata Narodno pozorište po mnogo čemu podseća na čuvenu La Scala u Milanu. Prva izvedena predstava u novom pozorištu vila je “Posmrtna slava kneza Mihaila”, delo Đorđa Maletića. Spoljni i unutrašnji izgled urađeni su po uzoru na raskošna italijanska pozorišta, zbog čega svaki deo pozorišta predstavlja umetničko delo za sebe. Gipasni ukrasi sa pozlatom, draperije šivene u bečkim radionicama, slikane scenske zavese i veliki luster sa stotinu sveća predstavljali su istinska remek-dela. 

Narodno pozorište ostalo je sve do danas reprezentativna ustanova kulture u Beogradu. Na Velikoj sceni i sceni “Raša Plaović” danas se igraju vrhunska dela baleta, opere i drame.

Narodni muzej

Trg republike Beograd je mesto gde se nalaze neka od najvažnijih ustanova za glavni grad. Jedna od njih je i Narodni muzej, najstarija muzejska ustanova u Srbiji. Osnovan je 1844. godine ukazom tadašnjeg ministra prosvete Jovana Sterije Popovića kao Museum serbski sa ciljem da prikuplja i štiti srpsku kulturnu baštinu. Zgrada u kojoj se danas nalazi izgrađena je 1903. godine za Upravu fondova i Hipotekarnu banku, a tu se nalazi tek od kraja XX veka.

Impozantnu zbirku muzeja čini više od 400.000 arheoloških i umetničkih dela, a najveću vrednost ima Mirosavljevo jevanđelje, najstariji rukopis na ćirilici. Na tri sparata zgrade podeljeno je četiri odeljenja - arheologije, srednjeg veka, numizmatike i nova umetnosti. U sastavu Narodnog muzeja nalazi se i nekoliko manjih muzeja u Beogradu - Vukov i Dositejev muzej, Spomen-muzej Nadežde i Rastka Petrovića, Galerija fresaka. 

Dom štampe

Dom štampe je jedan od spomenika kulture na Trgu republike Beograd. Objekat impozantne veličine podignut je sredinom XX veka prema projektima arhitekte Ratomira Bogojevića. U centru grada nije postojala zgrada slična Domu štampe u vreme kada je izgrađen, zbog čega ima veliki arhitektonski značaj. U zgradi je trebalo da se nađu poslovne prostorije, Kulturni centar Beograda i Savez novinara Srbije. 

Danas je Dom štampe sedište Pres centra Udruženja novinara Srbije. Poznato je da je prvobitan naziv zgrade glasio Dom štampe Moše Pijade, posvećen novinaru, osnivaču Tanjuga i političaru. Vlada Republike Srbije proglasila je Dom štampe spomenikom kulture 2019. godine.

Pozorište “Boško Buha”

Generacije roditelja i njihove dece nosi neverovatne uspomene iz dečijeg pozorišta “Boško Buha”. Osnovano je 1950. godine od kada ne prestaje da ulepšava dečije trenutke, vraća roditelje u detinjstvo i uči najmlađe posetioce kulturnim navikama. Istorija dečijeg pozorišta počinje znatno ranije, 1937. godine, kada je Branislav Nušić osnovao “Povlašćeno pozorište za decu i omladinu Roda”. Od osnivanja pozorišta do danas realizovano je više od 300 predstava pred milionsom publikom. 

Na Sceni za decu prikazuju se najpoznatije svetske i domaće bajke i klasici. Na Večernjoj sceni se od 2005. godine prikazuju predstave namenjene mladima. Pored poznatih klasika se kroz predstavu obrađuju i savremene teme sa kojima se omladina danas suočava.

TC Staklenac Trg republike Beograd

Tržni centar Staklenac je jedan od prepoznatljivih objekata na Trgu republike. Na istom mestu stoji već više od tri decenije. Tržni centar izgrađen je pre samita Pokreta nesvrstanih u Beogradu 1989. godine kao privremeni objekat i zamena za neugledne meatlne kioske. Ipak, ubrzo je postao popularan tržni centar među Beograđanima. Zbog staklene fasade je među kupcima nazvan “Staklenac”, kako je poznat sve do danas.

Zbog neobičnog i modernog izgleda predstavljao je najupečatljiviju zgradu na Trgu republike. Zanimljivo je da se unutar tržnog centra nalazi fontana. Danas se ovde nalazi svega nekoliko prodavnica i krojačkih radnji, bilijar klub, kladionica i nekoliko restorana brze hrane. Pokrenut je projekat da se TC Staklenac sruši na njegovom mestu izgradi zgrada Beogradske opere.

Spomenik Vasi Čarapiću

Spomenik Vasi Čarapiću, posvećen velikoj srpskoj istorijskoj ličnosti iz Prvog srpskog ustanka, nalazi se ispred “Staklenca” na uglu Francuske ulice, Braće Jugovića i Bulevara despota Stefana. Skulptura je napravljena 1950. godine i delo je vajara Radete Stanovića. Trg republike Beograd izabran je kao simbolično mesto gde se nekada nalazila Stambol kapija pored koje je usmrćen Vasa Čarapić.

Dom vojske

Dom vojske ili Palata Ratnički dom nalazi se u blizini Narodnog pozorišta i spomenika Vasi Čarapiću. Izgrađen je 1931. godine prema projektima dvojice arhitekti Jovana Jovanovića i Živojina Piperskog u stilu moderne sa elementima ekspersionizma. Svrha izgradnje vojničkog doma namenjeno je za informisanje i obrazovanje pripadnika naše Vojske i građanstva. U te svrhe organizuju se izložbe, muzički koncerti, promocije knjiga, tribine i javne rasprave, predavanja. Dom vojske se koristi za održavanje balova, prijema, konferencija, sajmova, pa čak i modnih revija.

Za vreme Drugog svetskog rata Dom vojske su koristili oficiri nemačkih vlasti kao sedište Gestapoa. Ovde je osnovano i Jugoslovensko sportsko društvo Partizan. Danas se u Domu nalazi Umetnički ansambl “Stanislav Binički” i Medija centar “Odbrana”.

Kulturni centar Beograda

Kulturni centar Beograda osnovan je 1957. godine usled potrebe da glavni grad dobije informaticni i kulturni centar. Do sada je KCB učestvovao u brojnim projektima, koji su doprineli vidljivosti kulturno-umetničkih sadržaja u našoj zemlji. Centar podržava stvaralački domet, podstiče nove standarde i neguje umetnost i kulturu.

Beogradski izlog

Beogradski izlog je deo Kulturnog centra Beograda, koji čine važan deo Doma štampe. Beogradski izlog je autentična prodavnica suvenira, knjižara i bilet-servis. U prodavnici se nalaze suveniri sa motivima Beograda i Srbije, a neki od njih su dela popularnih i mladih umetnika i dizajnera. 

Kafići Trg republike Beograd

Nekoliko kafića se može pohvaliti da se nalazi na najlepšem mestu u samom srcu Beograda!

Boutique

Kafe-bar i restoran “Boutique” gleda na spomenik knezu Mihailu i nalazi se u prizemlju Palate Reuniona pored pozorišta “Boško Buha”. Otvoren je 2013. godine, a zbog velike popularnosti otvorena su još dva kafića na različitim lokacijama u Beogradu. Tokom sunčanih dana gosti mogu uživati u bašti na platou trga sa pogledom na Narodni muzej, Narodno pozorište i konjaničku figuru. Stranim turistima je “Boutique” jedan od omiljenih restorana sa bogatom ponudom internacionalne kuhinje.

Aurelio

Kafe “Aurelio” nalazi se tik uz komšijski lokal “Boutique”. Otvoren je pre više od nekoliko decenija kod bioskopa “Jadran” i poznat je kao prvi ketering servis u Beogradu. Pored ukusnih domaćih i stranih specijaliteta, “Aurelio” je poznat po vrhunskim dezertima i čokoladi pravljenim prema tradicionalnim italijanskim receptima. Ljubitelji kafe znaju da će upravo u ovom lokalu moći da uživaju u neverovatnom ukusu kafe.

Square Five Bar

Preko puta spomenika knezu Mihailu se u zgradi Doma štampe nalazi popularan bar Sqaure Five. Lokal je otvoren 2015. godine kao nesvakidašnji spoj restorana, bara i sportskog paba. Na meniju se nalazi čak 50 vrsta piva iz 9 evropskih zemalja, a bar je poznat po sjajnim koktelima i večerima žive muzike. 

Adventure Caffe

Adventure Caffe počeo je da radi kao klub ljubitelja motora da bi prerastao u jedan od veoma popularnih kafića u centru Beograda. Prepoznatljivi su po ukusnoj i mirisnoj kafi, ali i osvežavajućim koktelima. Kada je napolju sunčano vreme možete sesti u baštu na platou trga i slušati umirujući zvuk fontane na Trgu republike.

Edisan Pastry Shop

Kafe-poslastičarnica Edisan Pastry Shop je jedan od najupečatljivijih lokala na centralnom beogradskom trgu. Nalazi se spart ispod Square Five bara i potpuno je zastakljen tako da svi posetioci mogu u prolazu videti neverovatnu ponudu kolača. Koliko je Edisan Pastry Shop popularan lokal najbolje govori činjenica da se uvek traži stolica više.

Picerija Trg

Iako nije kafić ni restoran, picerija Trg je jedan od omiljnih lokala mnogih Beograđana. Na istom mestu se nalazi već više od 26 godina, otvorena je 24 sata svaki dan u godini što je čini vrlo popularnom. Pored ukusne pice, picerija Trg pravi i ukusne palačinke sa različitom kombinacijom sastojaka. Cene su više nego povoljne, a ukus odličan o čemu najbolje svedoči gužva u svako doba dana. Tokom letnjih dana je najviše posećenja u večernjim i ranim jutarnjim časovima kada mladi vraćaju iz noćnog provoda i svrate da prezalogaje nešto ukusno.

Trg republike Beograd - Prevoz

Ulicama koje okružuju Trg republike Beograd saobraćaj se svakodnevno odvija. Ispred TC Staklenac nalazi se okretnica dnevnih i noćnih autobuskih linija, a na istom mestu se nalati i taksi stanica. Linije koje se zaustavljaju na stajalištu “Trg republike” su linije 24, 26, 27E, 37 i 44.

Trg republike je okretnica sledećih autobuskih linija:

Noćne linije koje kreću sa okretnice Trg republike: 15, 27, 32, 33, 37, 47, 48, 51, 56, 68, 75, 96, 101, 202, 301, 304, 511, 603, 704 i 706.

Parking Trg republike Beograd

Trg republike predstavlja pešačku zonu, ali se u njegovoj blizini nalazi nekoliko javnih parkinga i javnih garaža gde se može parkirati. Cena parkinga se plaća po svakom započetom satu, a mogu se kupiti dnevne (jednokratne) ili mesečne karte za parkiranje. Od svakog parkinga je Trg republike Beograd udaljen svega nekoliko minuta laganog hoda - Parking Beograd Centar.

Trg republike Beograd - Rekonstrukcija

Trg republike bio je zatvoren tokom nekoliko meseci između 2019. godine i 2020. godine zbog potreba rekonstrukcije. Nakon detaljne rekonstrukcije na trg je postavljeno 6 pametnih klupa gde se mogu napuniti mobilni telefoni, 27 klupa za sedenje i dostupan je wifi. Novinu predstavlja činjenica da će plato na Trgu republike od sada biti korišćen za održavanje kulturnih, muzičkih i sportskih manifestacija.

U sklopu projekta “Beogradska zima” na trgu je postavljeno besplatno klizalište na otvorenom i zabava za najmlađe posetioce - ringišpil. Kao i prethodnih godina, na Trgu republike postavljene su drvene kućice sa kuvanim vinom, toplom čokoladom, bombonama, kolačima i novogodišnjim ukrasima, a sve u okviru humanitarnog projketa Trg otvorenog srca. Ove godine su po prvi put na trgu održani besplatni novogodišnji koncerti i veliki doček Nove godine sa vatrometom u ponoć. 

Smeštaj sa pogledom na Trg republike Beograd

Trg republike Beograd je turistima iz inostranstva omiljena lokacija kada je smeštaj u pitanju i to sa razlogom. Smeštaj se nalazi u samom centru grada u srcu dešavanja odakle je sve na dohvat ruke - Knez Mihailova ulica, Obilićev venac, Terazije i Beogradska tvrđava, prodavnice odeće, obuće i kozmetike, banke, menjačnice, prodavnice suvenira, najbolji restorani i kafići. Iz tog razloga su naša preporuka Apartmani Beograd Centar. Turisti su prepoznali kvalitet i izuzetnu opremljenost apartmana, kao i povoljne cene.