U samom centru Beograda nalazi se velika oaza zelenila. Nalazi se na raskršću ulica Takovske, Ilije Grašanina, Beogradske i Bulevara kralja Aleksandra. Tašmajdan je mnogim stanovnicima Beograda i turistima sklonište od gradske gužve i saobraćajne buke. Iako se nalazi u centru grada, kada kročite u Tašmajdan park, imaćete osećaj kao da ste kilometrima daleko od gradskih dešavanja. Na Tašmajdanu postoje brojni sadržaji, koje meštani svakodnevno posećuju, a mnogima je šetnja kroz Tašmajdan park umirujuća navika nakon napornog dana.
Tašmajdan park je svedok burne srpske istorije. O tome kako je nastao, razvijao i korišćen u razlčitim vekovima ostale su brojne legende, a pravu misteriju čine glasine o podzemnoj pećini ispod Tašmajdana, koja je ostala neistražena.
Tašmajdan park - rimski kamenolom
Poznato je da je Tašmajdan park služio kao turski kamenolom odakle potiče i sam naziv parka. Tašmajdan je složenica turskih reči “tas” i “meyden” što se prevodi kao mesto odakle se vadi kamen ili rudnik. Mnogi istorijski izvori potvrđuju da je reč o kamenolomu odakle je vađen kamen za zidanje starih beogradskih zdanja. Vađenjem kamena nastale su brojne katakombe koje su kasnije kroz istoriju služile kao vojni magacini, skladišta i skloništa za ranjene vojnike.
Priče o kamenolomu sežu još iz doba Rimljana i veruje se da je kamen korišćen za izgradnju vodovoda i hramova u Singidunumu, a pronađeni su nadgrobni spomenici napravljeni upravo od kamena iz Tašmajdan parka. Kasnije su Osmanlije sa ovog mesta vadile šalitru (kalijum nitrat) za izradu baruta.
Beograd ima puno muzeja prošlosti, a Tašmajdan park je jedan od njih. U istorijskim spisima javljaju se dokazi da su baš na Tašmajdanu spaljene mošti Svetoga Save 1594. godina. Osim toga, Tašmajdan park je u XIX veku služio kao srpsko groblje. Ideja o izgradnji srpske grobnice potekla je od Kneza Miloša, koji je želeo da se srpsko groblje sa Varoš kapije premesti u blizini tadašnje beogradske varoši. Srpsko groblje izmešteno je na mestp današnjeg Novog groblja. U XIX veku izgrađena je i palilulska crkva. Ispred čuvene kafane “Poslednja šansa” pročitan je 1830. godine sulatnov hatišerif o unutrašnjoj nezavisnosti Kneževine Srbije.
Tašmajdan park
Tašmajdan park je istorijska riznica i zelena oaza našeg grada. Nalazi se na sjajnoj lokaciji, zbog čega je veoma posećen. Omiljen je park svim uzrastima, jer za svako postoji nešto zanimljivo. U parku se može prošetati, trčati, odmoriti na klupama, izvesti decu na igralište, posetiti dečije pozorište ili otići u sportsko-rekreativni centar. Prirodna je granica između opština Palilula, Vračar i Stari grad.
Odluka o uređenju parka doneta je nakon Drugog svetskog rata kada je planirano da se na gornjem platou uredi park, a sadašnji stadion na prostoru gde se nekada nalazio kamenolom. U kasnijim godina napravljen je sportsko-rekreativni centar sa otvorenim i zatvorenim bazenom. Svi radovi na Tašmajdanu izvođeni su ručno i na izgradnji je bilo zaposleno gotovo 900 ljudi. Sadnice su kupljene i prenošene zaprežnim kolima iz rasadnika u Krnjači i Zagrebu.
Park je nekoliko puta rekonstruisan, kada su obnovljene klupe, napravljene fontane, posađene različite biljne vrste i listopadno drveće duž pešačkih staza i obnovljena su dečija igrališta. Dok šetate Tašmajdanom možete videti nekoliko spomenika, prirodne spomenike, crkvu Svetog Marka, seizmološku stanicu, Rusku crkvu, Radio-televiziju Srbije, Malo pozorište “Duško Radović”, Petu beogradsku gimnaziju i Dečiji kulturni centar.
Crkva Svetog Marka
Crkva Svetog Marka je verovatno najposećenija atrakcija u Tašmajdan parku. Izgrađena je u periodu 1931-1940. na mestu gde se nalazila stara crkva iz 1835. godine. Crkva je vrlo zanimljive arhitekture i predstavnica je srpsko-vizantijskog stila, koji odlikuje upotreba žućkastog kamena i crvene opeke složeni tako da stvaraju šare na fasadi. Crkva Svetog Marka projektovana je po izgledu hrama Gračanica.
Crkva je bila najveća pravoslavna crkva u Jugoslaviji sve dok nije završena izgradnja Hrama Svetog Save. Unutrašnjost crkve, nažalost, još uvek nije završena, ali to ne sprečava znatiželjne posetioce da uđu u crkvu. U unutrašnjosti crkve se krije najbogatija zbirka srpskih ikona iz XVIII i XIX veka. Dalje uređenje crkve prekinuto je bombardovanjem u Drugom svetskom ratu. Crkva Svetog Marka važi za grobnicu porodice Obrenović u kojoj se danas nalaze mošti cara Lazara, kao i posmrtni ostaci kralja Aleksandra Obrenovića i kraljice Drage.
Spomenik Desanki Maksimović
Spomenik našoj pesnikinji Desanki Maksimović podignut je 2007. godine na Tašmajdanu odmah ispred degijeg igrališta. Desanka Maksimović uživala je u šetnji kroz Tašmajdan zbog čega joj je i posvećen spomenik. Delo je skulptorke Svetlane Karović-Deranić i prikazuje Desanku Maksimović u sedećem položaju.
Ruska crkva
Ruska crkva ili Hram Svete Trojice nalazi se u Takovskoj ulic broj 4. Posvećena je Svetoj Trojici i predstavlja hram Ruske pravoslavne crkve. Crkva je posvećena i Rusima koji su napustili svoj dom nakon Oktobarske revolucije. Ruska crkva izgrađena je u periodu između dva svetska rata zajedno sa još nekoliko ruskih verskih objekata u Beogradu od donacija ruskih emigranata i stanovnika Beograda.
Simbolično, u Hram Svete Trojice ugrađen je grumen zemlje iz Rusije. U crkvi se nalazi i grob jednog od ruskih generala, vođe carskih snaga protiv boljševika i ruskog generala, glavnokomandujućeg ruske belogardijske armije. Unutrašnjost crkve obogaćena je ikonama, zastavama i simbolima carske Rusije.
Seizmološka stanica
U Tašmajdanskom parku izgrađena je prva seizmološka stanica 1909. godine, koja postoji i danas. Filozofski fakultet u Beogradu je nekoliko godina ranije ukazao na potrebu objekta koji bi proučavao zemljotres na teritoriji Srbiji. Odluka o izgradnji Seizmološke stanice na Tašmajdanu doneta je 1906. godine. Prvi seizmografi su postavljeni 1090. godine, a 1910. godine je zahvaljujući njima registrovan prvi zemljotres.
Prirodni spomenik Miocenski sprud “Tašmajdan”
Prirodni spomenik je u stvari sprud nastao radom crvenih kolonijalnih algi, kolonijalnih životinja brioza, korala i drugih dejstava. Poznat je kao “tašmajdanski krečnjak” i predstavlja jedan od glavnih facijalnih tipova bedenskih naslaga u Beogradu i okolini.
Spomenici na Tašmajdanu
Na Tašmajdanu su se nekada održavale brojne izložbe, a neke od dela ostala su da krase Tašmajdan park. Tako se u parku nalaze “Penjalice” Mire Sandić. “Tobogan” Save Sandića, “Vepar” Nikole Vukosavljevića, “Pobeda” Jovana Nježića i brojna druga dela priznatih vajara. U Tašmajdan parku postoji i nekoliko spomenika. Jedan od njih je posvećen Nikolaju Krasnovu, ruskom arhitekti. Vrlo potresan prizor čini spomenik posvećen deci žrtvama bombardovanja 1999. godine.
Spomenik na Tašmajdanu dobio je patrijarh Pavle 2018. godine, Milorad Pavić 2011. godine, a spomenik dobiće i Vasko Popa. Na Tašmajdanu se nalazi i gotovo neprimetna spomen-ploča srpskim žrtvama stradalim u ratovima na prostoru Jugoslavije 1991-2000. godina. Spomen-ploča je podignuta 2010. godine.
Stadion Tašmajdan
Kada se javila inicijativa o uređenju parka nakon Drugog svetskog rata, na prostiru nekadašnjeg kamenoloma izgrađen je stadion 1954. godine. Višenamenski stadion može primiti više od 10.000 posetilaca i deo je Sportsko-rekreativnog centra “Tašmajdan”. U sklopu stadiona se nalaze dve sportske sale i teretana, a najviše se koristi za sportske aktivnosti, mali fudbal, odbojku, košarku, rukomet, kao i brojne kulturne, umetničke i zabavne manifestacije. Sale su pogodne za časove joge, borilačkih veština, mačevanje i slične sportove.
U Jugoslaviji se stadion koristio za hokej na ledu gde je održano prvenstvo Jugoslavije u hokeju na ledum Evropsko prvenstvo za košarkašice, Djevis kup, prvo Svetsko prvenstvo u rukometu za žene. Od zanimljivih događaja izdvajaju se španska korida i automobilska utakmica sa velikom loptom. Stadion “Tašmajdan” rekonstruisan je nekoliko puta, a poslednji put 2016. godine.
Tašmajdan koncerti
Stadion “Tašmajdan” uveliko se koristi za zabavne manifestacije kao što su muzički koncerti. Nakon rekonstrukcije 2016. godine na stadionu je nastupio dečiji hor “Čarolija”, potom i muzički izvođači Električni orgazam, Van Gog, Piloti, Riblja Čorba i Galija.
Godinama je stadion “Tašmajdan” postao popularno mesto za domaći i strane izvođače, pa su ovde koncert pred beogradskom publikom održali Manu Čao, Whitesnake, Toto, The Cult, Simply Red, Mötorhead i brojne srpske zvezde i pevači iz regiona.
SRC Tašmajdan
Sportsko-rekreativni centar Tašmajdan ili samo Sportski centar Tašmajdan otvoren je 1958. godine. Sportski centar čini kompleks u okviru kog se nalazi stadion Tašmajdan, hala Aleksandar Nikolić, ledena dvorana Pionir, kompleks otvorenih i zatvorenih bazena.
Otvoreni bazen počeo je sa radom 1961. godine. Ima kapacitet kupališta za oko 4.000 ljudi, a gledališta za 2.500 ljudi. Otvoreni bazen se koristi za najveća međunarodna takmičenja u plivanju, umetničkom plivanju i vaterpolu. U zimskom periodu je natkriven demontažnim balonom, prvim u Srbiji. Zatvoreni bazen otvoren je 1968. godine. Ima kapacitet gledališta za 2.000 ljudi, a mnogima su skakaonice na 1, 2, 5 i 10 metara omiljeni ugao. Za sve posetioce su obezbeđene svlačionice i druge prateće prostorije.
Otvoreni bazen vrlo je posećen tokom letnje sezone i visokih temperatura, dok je zatvoreni bazen otvoren tokom cele godine. Ukoliko ste planirali da svoje slobodno vreme provedete u rekreativnom plivanju, Tašmajdan je pravi izbor za Vas. Radno vreme bazena podeljeno je u jutranji termin (06:00-09:00h) od ponedeljka do petka i popodnevno (12:00-18:00h) od ponedeljka do nedelja. Ponuda centra je zaista raznovrsna - aqua fitness, rekreativno plivanje, škola sportskog plivanja i vaterpola, obuka plivanja za decu i odrasle, kao i testiranje za izdavanje potvrde o znanju plivanja.
Cenovnik ulaznica za zatvoreni bazen se razlikuju po kategorijama, a najbolje je pogledati ih na sajtu SRC Tašmajdan.
Kada je reč o rekreativnom delu, čine ga tri sale za fitnes, košarku, mali fudbal i odbojku. Ljubitelji sporta često posećuju moderno opremljenu teretanu, kardio sobe, saune, parno kupatilo, sobe za masažu i hidromasažne kade. U zgradi SRC Tašmajdan se nalazi i hotel “Taš” sa 19 soba i restoranom. Cenovnik usluga za rekreativne sadržaje je najbolje da pogledate na zvaničnom sajtu SRC Tašmajdan i detaljno se informišete.
Tašmajdan klizanje
Klizališta na Tašmajdanu su vrlo popularna aktivnost tokom zimskog perioda. Posetioci i ljubitelji ovog zimskog sporta mogu klizati na otvorenom na stadionu Tašmajdan ili u ledenoj dvorani Pionir. Stadion Tašmajdan je inače najveće klizalište u Beogradu. Sezona klizanja počinje svake godine u decembru i traje sve do februara sledeće godine. Radnim danima posetioci mogu posetiti klizalište u večernjim terminima, a vikendom tokom celog dana.
Ledena dvorana Pionir otvorena je 1978. godine i danas je jedna od sportskih dvorana u Beogradu. Hala se najčešće koristi za hokej, umetničko klizanje i rekreativno klizanje.
“Poslednja šansa” Tašmajdan
Na listi kultnih beogradskih kafana “Poslednja šansa” se nalazi na vrhu liste. Sve do 1982. godine kafana “Poslednja šansa” je bila jedina beogradska kafana, koja je radila i noću. Ovuda su prošle mnoge generacije maturanata Pete beogradske gimnazije, studenti Pravnog fakulteta i veliki srpski boemi Dragan Nikolić, Petar Kralj, Bata Živojinović, Pavle Vujisić, Miodrag Petrović i brojni drugi.
Prvobitno ime kafane glasio je “Taš kafe” s obzirom na to da se nalazi u Tašmajdanskom parku, ali je to ime kasnije promenjeno u “Poslednja šansa” baš zbog radnog vremena. Kafana je bila mesto gde su se okupljali beogradski intelektualci, elita, umetnici, glumci, muzičari. Često se moglo čuti recitovanje, pesma i igra uz klavir, violinu i bubnjeve.
Na zidu ispred kafane danas stoji ploča kao podsetnik da je baš na tom mestu pročitam hatišerif iz 1830. godine. Restoran “Poslednja šansa” sigurno ste videli u spotu za pesmu “Poslednja pesma za tebe” Riblje Čorbe, koji je snimljen upravo u ovoj kafani.
Tajanstveni Tašmajdan
Ispod Tašmajdanskog parka se nalazi čitav jedan neotkriveni podzemni grad! Ispod zemlje se u dubinama nalaze katakombe, ostaci kamenoloma, skloništa i šalitrena pećina. Podzemni kompleks ispod Tašmajdana je samo jedanod brojnih neistraženih tunela ispod Beograda. Mnogi podzemni objekti su ostaci iz rimskog, turskog i austrijskog doba, dok je određeni broj nastao u periodu između dva svetska rata.
Tašmajdanska pećina je jedna od najpoznatijih podzemnih objekata za koju se veruje da je stara nekoliko miliona godina. Pećina je poznata kao “šalitrena pećina” odakle se vadila šalitra korišćena u proizvodnji baruta. Tokom vekova je služila kao sklonište za vreme ratova, pa čak i kao nemački bunkeri za vreme Drugog svetskog rata. Poznata “lerova pećina” služila je kao sklonište za nemačke vojnike i smatra se da je Gestapo ovde zatvarao najozloglašenije zatvorenike. Podezmni objekat bio je opremljen sistemom za ventilaciju, agregat za struju, telefone, lift i bio je obezbeđen za stanovanje čak 600 vojnika. Iz ovog perioda sačuvani su samo filmski materijali koji su snimljeni od strane Nemaca.
Istraživanjima je otkriveno da se pećina prostire sve do Palilulske pijace, a da je glavni ulaz u pećinu odmah pored zgrade Radio-televizije Srbije. Ispod restorana “Poslednja šansa” se nalazi treći deo pećine namenjen skrivanju stanovništa za vreme ratova između srpske i turske strane i Prvog srpskog ustanka. Istraživanja pećine ipak nisu nastavljena nakon 1994. godine, tako da o ovom podzemnom kompleksu još uvek nema potpunih informacija i ostaje velika tajna naše prestonice. Smatra se da su nemački podzemni prolazi vodili ka Trgu Nikole Pašića, Pravnom fakultetu, Manjež parku pa sve do nekadašnje železničke stanice.
Tašmajdan park - Atrakcija i misterija
Tašmajdan park zaista predstavlja pravu turističku atrakciju i misteriju našeg grada. Iako je o podzemnim prolazima još uvek malo šta otkriveno, građani željno iščekuju da saznaju nešto više o tome. Do tada će uživati u čarima prirodnog hlada Tašmajdanskog parka. Ukoliko Vam je priča o ovom prelepom beogradskom parku zagolicala maštu, isplanirajte svoj obilazak sledećeg puta kada se nađete u Beogradu.
Za sve goste, koji žele da budu smešteni nadomak jednog od najvećih beogradskih parkova, preporučujemo da posete stranicu Apartmani u blizini Tašmajdana. U neposrednoj blizini Tašmajdanskog parka se nalazi i velelepno zdanje Narodne skupštine, još jedan simbol Beograda. Apartmani Beograd Skupština se nalaze na svega nekoliko koraka od Tašmajdanskog parka.
Gde jesti i popiti kafu u Tašmajdanskom parku?
Pored šetnje i odmaranja na klupi kraj fontane ili dečijeg igrališta, svoj minut mira možete provesti u nekom od restorana i kafića kraj Tašmajdanskog parka. Naša preporuka za odličan restoran za ručak sa porodicom, večeru sa voljenom osobom ili izlazak sa prijateljima jeste restoran Madera. "Madera" nosi epitet jednog od najuglednijih restorana u Beogradu što mogu potvrditi njegovi stalni gosti. U ulici Ilije Garašanina nalazi se restoran Tašmajdan, sjajan restoran nacionalne kuhinje sa pogledom na Tašmajdan park. Ljubitelji tradicionalnih kafana obradovaće se kada čuju da ih u Kafani očekuje ukusna hrana, domaće vino, karirani stoljnaci i zvuk harmonike.
Šolju jutarnje kafe možete popiti kraj Tašmajdanskog parka u kafe-baru "Mykonos Cafe". Imaćete utisak da ste se našli u sunčanoj Grčkoj dok uživate u cvetnoj bašti. U ovom delu grada nijedan kafić nema lepšu, mirisniju cvetnu baštu od lokala "Tri lepe bašte".
