Besplatne aktivnosti uglavnom privlače veliki broj ljudi i utiču na posećenost, a ujedno služe i kao vrlo dobra reklama. Kada je Beograd u pitanju, nije čudno da se u gradu mnogo toga organizuje za turiste, a da se ne naplaćuje što šalje u svet zaista lepu sliku o našoj zemlji.
Beograd besplatno krstarenje Dunavom i Savom
Jedna od poznatijih besplatnih aktivnosti u okviru u Beogradu je krstarenje Dunavom i Savom. Krstarenje organizuje Turistička organizacija Beograda i nekoliko jahting klubova tokom letnjih meseci gotovo svakoga dana u periodu od 18 i 20 časova, a za koje Vam je potrebna samo rezervacija. Jedna tura krstarenja traje 90 minuta. Ako ste ljubitelj reka i krstarenja, ovo je prava prilika za Vas, a neće koštati ni dinara. Svrha besplatnih krstarenje jeste, pored uživanja tokom leta, upoznavanje turista sa kulturom i istorijom Beograda. Njima će biti dostupan vodič na srpskom i engleskom jeziku, pa će moći da saznaju detalje o znamenitostima prestonice.
Planirano je da obilazak krstarenjem ubuhvati Veliko ratno ostrvo, Konjsko ostrvo, ušće reke Save u Dunav, Beogradsku tvrđavu, kulu Nebojšu, Brankov most, Zemun, Pančevački most, Staro sajmište i spomenik stradalima u logoru, Stari savski most, Most na Adi, most Gazelu, Stari i Novi železnički most, naselje Beograd na vodi i sportski centar “Milan Gale Muškatirović” na Dunavskom keju.
Na ušću Save i Dunava se nalazi stanica “Srećna bova”, mesto gde se mogu poželeti želje. Pravilo je da ne bi trebalo poželeti želje koje nisu ostvarive i može se poželeti samo jedna želja, jer se “pohlepnima” želje neće ostvariti.
Beograd besplatno - Razgledanje na kopnu
Beograd besplatno podrazumeva brojne besplatne aktivnosti kopnu, koje jednom mesečno, svake prve subote Turistička organizacija Beograda realizuje program besplatnog razgledanja gradskih zdanja u Beogradu pod sloganom "približimo institucije građanima". Cilj projekta je da se građani informišu o načinima donošenja političkih odluka i da se javnost upozna sa funkcionisanjem institucija. Počinje se sa objedinjenim obilaskom Doma Narodne skupštine Republike Srbije, zatim zdanja Republike Srbije - Novog dvora i Starog dvora. Obilazak počinje u 09:30 časova i traje do 13 časova. Svi zainteresovani se mogu prijaviti u Turističko-informativnom centru TOB-a u Knez Mihailovoj sa podacima iz ličnih dokumenata. Ovaj obilazak će biti deo redovne turističke ponude kako za domaće, tako i za strane posetioce. Ova turistička ponuda će se takođe promovisati i na domaćim, kao i međunarodnim sajmovima turizma.
Cilj je približavanje kulture Beograda svima koji žele da nešto novo nauče o njemu bez obzira da li su odavde. Stranim turistima će ova ponuda takođe biti veoma zanimljiva. Redovno se organizuju mnoge besplatne ture po gradu, a čak i one koje se plaćaju ne zahtevaju previše novca. Svakako je naša topla preporuka Vama da što bolje upoznate ovaj grad i bez obzira odakle ste iskoristite sve što vam on nudi. Beograd je zaista grad koji vredi istražiti, jer svaka njegova ulica krije neku svoju tajnu i čeka da vam ispriča svoju priču.
Beograd besplatno - Grad istorijskih zdanja
O istoriji i razvoju Beograda najbolje svedoče građevine impozantne arhitekture - institucije, zadužbine, privatne vile, hoteli, škole, bolnice, spomenici, skulpture. Dobar deo ovih zdanja je očuvan i renoviran i koristi se danas u različite svrhe. Na listi zdanja koje možete besplatno posetiti u Beogradu se nalaze najveći spomenici kulture grada Beograda.
1. Hram Svetog Save
U kategoriji “Beograd besplatno” Hram Svetog Save se nalazi na listi obaveznih stavki za obilazak. Hram Svetog Save je najveći pravsolavni hram u Srbiji, ali se ubraja i među najveće sakralne građevine u ovom delu Evrope. Lokacija za izgradnju Hrama je izabrana kao mesto gde je Kodža Sinan-paša spalio mošti Svetog Save. Izgradnja je počela 1935. godine, a završena tek mnogo godina kasnije. Tek 2004. godine je završena fasada, postavljena su zvona i prozori. Četiri zvonika su visoka po 44m, pozlaćen krst visok je 12 m, a visina kupole iznosi 82 m. Rad na unutrašnjosti Hrama još uvek traje.
Kada se stepenicama siđe ispod Hrama dolazi se do Crkve Svetog Lazara i Kripte patrijarha Srpske pravoslavne crkve, koje privlače veliki broj posetilaca. Iako Hram nije dovršen, vernici i turisti rado odlaze u obilazak. Detaljan opis, fotografije i mapu možete pronaći na stranici o znamenitostima među kojima se nalazi Hram Svetog Save.
2. Igumanova palata
Igumanova palata je primer jedne zadužbine u Beogradu, koja je potpuno očuvana i funkcionalna. Igumanova palata ili Palata Igumanov nalazi se na Terazijama i sagrađena je 1938. godine. Palatu je podigao srpski trgovac i dobrotvor Sima Andrejević Igumanov. Zgrada Palate je ugaona petospratnica prepoznatljive arhitekture.
U prizemlju Igumanove palate se nalaze poslovne prostorije i prodavnice, dok su spratovi predviđeni za stanovanje. Ovu zgradu je nemoguće promašiti kada se krene od Terazija ka ulici Kralja Milana. Velika prednost koju Beograd besplatno može da ponudi svojim turistima jeste impozantna arhitektura, koja svedoči o razvoju istorije i arhitekure prestonice.
3. Kuća Nikole Pašića
Kuća Nikole Pašića, srpskog i jugoslovenskog političara, nalazi se u Francuskoj ulici na opštini Stari grad. Kuća je podignuta 1872. godine kao porodična kuća sa baštom, visokim prizemljem i visokim tavanicama. Nekoliko puta je Pašić menjao prvobitni zgled kuće menjajući fasadu i dograđivanjem. Kuća danas izgleda onako kako ju je sam Nikola Pašić projektovao. Kako je Pašić bio na visokoj državnoj poziciji, ovde je boravilo mnogo diplomata, novinara i inostranih državnih zvaničnika. Nikola Pašić je ovde živeo do kraja života.
Danas je kuća Nikole Pašića jedan od brojnih spomenika kulture grada Beograda. Na samoj fasadi danas stoji ploča u čast Nikole Pašića, koju je podigao Mesni odmor jugoslovesnke radikalne zajednice.
4. Zadužbina Nikole Spasića
Nikola Spasić je bio srpski trgovac i dobrotvor. Zadužbina je podignuta nakon njegove smrti prema instrukcijama iz ostavljenog testamenta. Testamentom je Nikola Spasić zaveštao svu svoju pokretnu i nepokretnu u svrhu osnivanja zadužbine koja će nositi njegovo ime. Njegova zadužbina se danas nalazi u ulici Knez Mihailova broj 33. Nikola Spasić je želeo da njegova zadužbina doprinese opštim privrednim ciljevima što je i učinjeno nakon njegove smrti.
Zadužbina je pomogla da se osnuje ambulantne škole širom Srbije, voćnjaci, vinogradi, tečajevi za pčelarstvo i proizvodnju povrća i cveča; Zadužbina je pomogla rad Srpskog privrednog društva “Privrednik”, dodeljivala nagrade najboljim studentima Medicinskog i Poljoprivrednog fakulteta u Beogradu, nagrađivala lekare i medicinske sestre i pomagala bolnicama pri kupovini opreme. Jedan deo zgrade Knez Mihailovoj namenjen je za stanovanje, dok drugi deo čine prostorije Odbora zadužbine.
5. Mitropolitski dvor na Kalemegdanu
Ruševine Mitropolitskog dvora otkrivene su 1977. godine u Donjem gradu na Kalemegdanu. Ostaci predstavljaju ostatke mitropolitske crkve Uspenja Bogorodice ktitora despota Stefana Lazarevića. Smatra se da je crkva porušena sredinom XVIII veka. Mitropolitska crkva je zajedno sa palatom koja se nalazila odmah pored predstavljala veliki vrtni kompleks. Od svega je danas pronađen samo podrum, deo prizemlja i deo zida. Mitropolitska crkva je pre uništenja u požaru važio za najvažniji saborni hram. Ruševine Mitropolitskog dvora svedoče o bogatoj istoriji ovog grada, koje Beograd besplatno ostavlja turstima da saznaju nešto novo o gradu.
6. Stari dvor
Iako se u Stari dvor nije moguće ući, važno je pomenuti ga na listi spomenika kulture grada Beograda. Star dvor je podigao kralj Milan Obrenović krajem XIX veka, a nekoliko decenija pre njega je knez Aleksandar Karađorđević otkupio zemljište i započeo izgradnju dvorskog kompleksa. Stari dvor predstavlja dvorski kompleks dve velike vladajuće dinastije - porodice Obrenović i Karađorđević.
Stari dvor danas služi kao sedište Skupštine grada Beograda, kabineti predsednika, potpredsednika i sekretara Skupštine, kao i predsednika, potpredsednika i članova Vlade. Na terasi Starog dvora se danas dočekuju sportisti, priređuju banketi, balovi, koncerti i slične kulturne manifestacije.
7. Muzej istorije Jugoslavije
Muzej istorije Jugoslavije nastao je spajanjem Memorijalnog centra “Josip Broz Tito” i Muzeja Revolucije 1996. godine i čine ga zdanja - Kuća cveća, rezidencija Užička, Bilijarnica, Lovačka kuća, Muzej 4. jul i Vila “Mir”, Stari muzej i Muzej 25. maj. Josip Broz Tito je sahranjen u Kući cveća. Stalna postavka Muzeja uključuje nekoliko različitih zbirki - zbirka štafetnih palica, ličnih predmeta Tita, Titovih odlikovanja, zbirka primenjenih umetnosti, arheološka, likovna i etnološka zbirka.
Ulaznice Muzeja se plaćaju, ali je ulaz besplatan za sve posetioce:
- svakog četvrtka u mesecu od 16 do 18 časova
- 04. maja
- 25. maja
- za decu do 10 godina
8. Bajrakli džamija
Bajrakli džamija je godinama unazad jedina aktivna džamija u Beogradu. Iako je zatvorena za posetioci, mnogi joj se dive i spolja. Pre dve godine su vrata džamije bila otvorena za javnost tokom manifestacije Noć muzeja. Džamija je centar islamske kulture u Beogradu i u okviru zdanja se nalazi verska srednja škola.
Džamija je izgrađena 1575. godine kao jedna od 273 džamije u Beogradu. Ime je dobila po barjaku, koji je stajao kao poziv na početak molitve u svim džamijama. Iako je zatvorena za posetioce, tokom određenih manfestacija otvara vrata za posetioce koji tada imaju jedinstvenu priliku da se upoznaju sa islamskom zajednicom u Beogradu besplatno.
9. Zadužbina Miloša Crnjanskog
Vidosava Crnjanski, supruga velikog pisca Miloša Crnjanskog, zaveštala je imovinu sa svrhom da se osnuje zadužbina. To je i učinjeno 1980. godine nakon Vidosavine smrti. Osnovni cilj Zadužbine jeste da štiti uspomenu na srpskog književnika. Deo Fonda zadužbine odlazi na publikovanje dela Crnjanskog u Srbiji i insotranstvu i dodelu “Nagrade Miloša Crnjanskog”.
Zadužbina u Dečanskoj ulici broj 8 ima i izdavačku delatnost. Posvećena je priređivanju i objavljivanju celokupnog opusa Miloša Crnjanskog.
10. Jakšićeva kula
Jakšićeva kula čini jednu od nekoliko kula osmatračnica na Beograskoj tvrđavi. Izgrađena je između XI i XV veka i nalazi se između severoistočnog i severozapadnog bedema. Rekonstruisana je 1937. godine pa se danas ovde nalaz kafe-restoran, a pre nekoliko vekova je služila kao topovska kula. Danas se u Jakšićevoj kuli održavaju izložbe, umetničke večeri i koncerti. Kule su, kao i slične istorijske građevina, modernizovane i prilagođenje savremenim potrebama koje grad Beograd besplatno organizuje.
11. Zadužbina Ive Andrića
Poslednja želja našeg nobelovca Ive Andrića bila je da se osnuje zadužbina u njegovo ime. To je učinjeno 1976. godine. Ivo Andrić je želeo da njegova zadužbina bude upotrebljena za opšte kulturne i humanitarne potrebe. Delatnosti Zadužbine čini godišnje dodeljivanje nagrade za najbolju zbirku priča i najbolju pripovetku i Spomen-muzej Ive Andrića. Spomen-muzej nalazi se na Andrićevom vencu, prostoru ispred Starog dvora.
12. Kuća Djure Jakšića
Djura Jakšić je bio veliki književnik i slikar. U Beogradu je živeo u Skadarkoj ulici, koja je za vreme njegovog života važila za izuzetno siromašan kraj. Bio je veliki boem i vrlo oštrouman pisac. Nakon što je Djura Jakšić umro kuća je pronađena u oskudnom stanju. Vlažni zidovi i skroman nameštaj ostavio je mnogo traga od životu ovog velikana, njegove supruge i dve ćerke. Danas je kuća Djure Jakšića mesto gde se održavaju izložbe, koncerti, promocije knjiga i tribine mladih umetnika, knjiženika, glumaca i muzičara.
13. Zgrada Generalštaba i Ministarstva odbrane
Turisti ne mogu da ne zastanu i začude se kada se nađu ispred gotovo porušenog zdanja Generalštaba. Dve zgrade su vidno oštećenje tokom bombardovanja 1999. godine. Nekoliko godina unazad se radi na rekonstrukciji i čišćenju zemljišta oko zgrada. Simbolično se govorilo da su ove dve zgrade “kapije Beograda” zbog svog stepenasto izgrađenoj trakta.
14. Zadužbina Desanke Maksimović
Zadužbina Desanke Maksimović se nalazi u Skerlićevoj ulici. Prepoznatljiva zgrada Narodne biblioteke Srbije zaslužna je za osnivanje Zadužbine Desanke Maksimović. Zadatak Zadužbine jeste očuvanje uspomene na veliku srpsku spisateljicu i psenikinju. Godišnje se dodeljuje nagrada pesnicima za doprinos srpskoj poeziji i pesničko stvaralaštvo. U prizemlju Narodne biblioteke Srbije se često organizuju izložbe, promocije knjiga, projekcije filmova i koncerti.
15. Narodna skupština Republike Srbije
Zdanje Narodne skupštine počelo je da se gradi 1907. godine nakon što je kralj Petar I položio temelj. Svega nekoliko godina pre izgradnje se na istom mestu nalazila građevina impozantnog izgleda - Batal-džamija, najveća i najpoznatija džamija u Beogradu. Izgradnja Skupštine je trajala zaista dugo, gotovo 30 godina usled izbijanja rata. Zdanje je završeno tek 1936. godine, a prva sednica je održana u oktobru iste godine. Zgrada Doma Narodne skupštine je proglašena spomenikom kulture 1984. godine.
Nalazi se na Trgu Nikole Pašića okružena drugim važnim instutucijama - Starim i Novim dvorom, Glavnom poštom, Pionirskim parkom i Istorijskim muzejem. U Narodnu skupštinu nije uvek dozvoljeno ući, ali sam pogled na arhitekturu već oduzima dah.
16. Stara narodna biblioteka
Narodna biblioteka se nekada nalazila na Kosančićevom vencu. Nakon strašnih uništenja tokom Drugog svetskog rata od Biblioteke su ostale samo ruševine. Zajedno sa zdanjem je uništeno nekoliko hiljada svezaka, rukopisa, knjiga, naslova časopisa i značajnih dokumenata o Srbiji. Nova zgrada Narodne biblioteke Srbije se nalazi na Vračaru odmah do Hrama Svetog Save. Kao i ruševine Mitropolitskog dvora na Kalemegdanu, zidine Stare narodne biblioteke Beograd besplatno ostavlja građanima za obilazak.
17. Spomenik knezu Mihailu Obrenoviću
Spomenik knezu Mihailu Obrenoviću se nalazi na Trgu Republike na platou okruženom zgradama Narodnog muzeja i Narodnog pozorišta. Spomenik je podignut 1882. godine i delo je skulptora Enrika Pacija i projektanta Konstantina Jovanovića. Skulptura predstavlja kneza Mihaila kao jahača što ima simbolično značenje osloboditelja Srbije od osmanske vlasti. Skulptura kneza simbolično gleda ka oslobođenim krajevima - Beogradu, Šapcu, Smederevu, Užicama i Kladovu.
Spomenik je izliven u bronzi, a pijedastal na kome se skulptura nalazi prikazuje scene iz srpske istorije.
18. Dom Mike Alasa
Mihailo Petrović, poznat kao Mika Alas, bio je veliki srpski matematičar, naučnik i ribolovac. U kući na Kosančićevom vencu je proveo seo svoj radni i životni vek. Kuća je izgrađena prema nacrtima arhitekte Petra Bajalovića, a sam Mika Alas je imao velikog uticaja na umetnički izgled kuće. Podrum je izgrađen sa posebnom pažnjom kako bi Mika skladištio vino. Veliki balkon koji gleda ba ušće reke Save u Dunav je bila posebna želja, kao i dekorativni šarani u drvorezu na ulaznim vratima.
19. Oficirska zadruga
Oficirska zadruga smeštena je na uglu Resavske i Masarikove ulice. Izgrađena je 1908. godine i najbolje pokazuje kako se arhitrktura u Srbiji menjala i razvijala početkom XX veka. Nakon izgradnje je radila kao velika robna kuća. Tokom godina se njena namena menjala, a danas je na dva sprata zgrade otvorena velika kineska robna kuća. Mnogi smatraju da je zgrada rađena prema bečkim modelima zbog velikog uticaja secesije.
20. Zadužbina Ilije Milosavljevića Kolarca
Ilija Milosavljević bio je srpski trgovac i dobrotvor. Podigao je kuću u Pop Lukinoj ulici i jednu na Trgu republike ili nekadašnjoj Stambol kapiji. Sredinom XIX veka je osnovao Fond za pominjanje izginulih za Otadžbinu, pomogao je osnivanje Srpske pravne akademije u Novom Sadu i dao je novac Matici Srpskoj za prevod dela “Grof Monte Hristo”. U testamentu je srpskom narodu zaveštao svoje imanje na Trgu republike kako bi se nauka i kultura širile na sledeće generacije, pa je 1932. godibe osnovan Univerzitet Ilije M. Kolarca. Iste godine je podignuto zdanje Kolarčeve zadužbine sa koncertnom dvoranom i jednom od najakustičnijih sala u Evropi, Školom modernih jezika i tribinama.
U Kolarčevoj zadužbini se danas aktivno radi na promociji kulture i jezika. Grad Beograd besplatno organizuje besplatne koncerte, predstave, čitalačke večeri, debate i promocije knjiga u Kolarcu.
21. Kasarna VII Puka
Preko puta parka Manjež na Slaviji se nalazi Kasarna VII Puka - nepokretno kulturno dobro. Zdanje je izgrađeno krajem XIX veka kada i drugi vojni objekti na ovom zemljištu. Zgrada vojnog puka je danas jedna od najreprezentativnijih zdanja namenjenih vojsci. Arhitektura je krajnje upečatljiva - polihromna fasada, luk iznad ulaza, simpetrično postavljeni rizaliti, polukružni prozori i ukras sa Grbom Kraljevine Srbije.
22. Crkva Svetog Marka
Crkva Svetog Marka se nalazi u Bulevaru kralja Aleksandra odmah pored Tašmajdanskog parka. Izgrađena je između 1931-1940. godine, a završena je tek nekoliko godina kasnije po završetku rata. Za bogosluženje je crkva otvorena 1948. godine. Rađena je po uzoru na manastir Gračanicu i predstavlja zaista impozantnu građevinu. Unutrašnjost crkve još uvek nije završena, ikonostas je napravljen od mermera, a ikone urađene tehnikom mozaika.
Mošti cara Stefana Dušana su položene uz južni zid, a preko puta se nalazi grobnica patrijarha Germana. Kripta je urađena tek 2007. godine i ovde su smeštene mošti Mitropolita Teodosija, episkopa niškog Viktora, episkopa šabačkog Gavrila i episkopa timočkog Mojsija. Posmrtni ostaci kralja Aleksandra Obrenovića, kraljice Drage i kneza Milana M. Obrenovića se takođe nalaze u kripti.
23. Beogradska tvrđava
Beogradska tvrđava je utvrđene od velike istorijske važnosti za Beograd. Smatra se da je izgrađena u I veku nove ere i da je tokom istorije služila kao rimski kastrum, vizantijski dvorac, prestonicu Srpske despotovine i austrijsko i osmanlijsko artiljerijsko utvrđenje. Danas je tvrđava simbol Beograda. Turisti mogu obići Prirodnjački muzej, Vojni muzej, Narodnu opservatoriju, spomenik Pobednik, Grobnicu narodnih heroja, Crkvu Ružicu i Crkvu Svete Petke. Mogu prošetati tvrđavom i sa bedema uživati u pogledu na reku i Novi Beograd ili odmoriti u Kalemegdanskom parku.
Beogradska tvrđava ima pet kula - kula Nebojša, kula Jakšića, kula Mlinarica, Despotova i Sahat kula; kao i 13 kapija - Stambol kapija, Karađorđeva, Sahat, Despotova kapija, Mračna kapija, Zindan kapija i druge. Iako se ulaz za delove Kalemegdana naplaćuje, najveći deo tvrđave je grad Beograd besplatno namenio posetiocima.
24. Kapetan Mišino zdanje
Kapetan Mišino zadnje je jedna od nareprezentativnijih građevina arhitekture XIX veka u Beogradu. Nalazi se na adresi Studentski trg broj 1 i danas je zgrada Rektorata Univerziteta u Beogradu, deo katedre Flozofskog fakulteta i deo katedre Filološkog fakulteta. Zgrada je sagrađena u periodu 1857-1863. godine kada je postala i zgrada Velike škole. Kapetan Miša Anastasijević je bio srpski trogav i brodovlasnik, koji je ovo zdanje poklonio gradu i narodu u obrazovne svrhe. U vreme kada je nastala bila je jedna od najviših i najraskošnijih zdanja u Beogradu.
25. Kuća sa sunčanim satom
Kuću sa sunčanim satom možete videti u Zemunu na uglu Glavne i Dubrovačke ulice. Sagrađena je 1823. godine i predstavlja kuću neobične fasade. Sunčani sat se sastoji od brojeva 8, 9, 10, 11 i 12 na levoj strani i 1, 2,3 na desnoj i sat pokazuje samo dnevno, solarno, vreme. Danas se kuća koristi u stambeno-poslovne svrhe. U njoj je poslednje godine života proveo srpski književnik Jovan Subotić i proglašena je značajnim spomenikom kulture.
26. Stara telefonska centrala
Zgrada Stare telefonske centrale se nalazi preko puta Narodne skupštine u Kosovskoj ulici. Izgrađena je za telefonsku centralu i ubraja se među prve takve objekte u Srbiji. Izgrađena je 1908. godine, a kulturno dobro je postala 1981. godine. Danas se njena namena nije promenila, jer se u njoj nalaze prostorije Telekoma. Zanimljivo je da se zgrada nalazila na novčanici od 50.000.000 dinara 1993. godine.
27. Zadužbina Branka Ćopića
Branko Ćopić je bio veliki srpski književnik i član Srpske akademije nauka i umetnosti. Njegovo ime danas nosi Brankov most. Prema želji njegove supruge Bogdanke Iliće Ćopić je osnovana zadužbina 1989. godine sa sedištem u Srpskoj akedimiji nauka i umetnosti. Osnovni cilj Zadužbine je godišnja nagrade za napisana i objavljena dela na srpskom jeziku za dela visoke umetničke vrednosti. Važna delatnost Zadužbine je i objavljivanje književnih dela Branka Ćopića.
28. Despotova kula
Despotova kula i Despotova kapija nazvane su po velikom srpskom vladaru despotu Stefanu. Do Despotove kule se stiže kada od Zoološkog vrta krenete ka Kalemegdanskom parku i tvrđavi. Za vreme vladavine despota Stefana je ova kapija predstvaljala glavni ulaz u Beogradsku tvrđavu iza koje se nalazio njegov dvorac. Despotova kapija je jedina kapija koja je očuvana u svom autentičnom obliku od XV veka kada je izgrađena.
Često se naziva i Dizdareva kapija po zapovedniku tvrđave - dizdaru, koji je ovde živeo tokom XVIII veka. Na vrhu Despotove ili Dizdareve kule se danas nalaze teleskopi Opservatorje astronomskog društva “Ruđer Bošković”.
29. Čukur česma
U Dobračinoj ulici se nalazi bronzana statua jednog dečaka Save Petkovića. Česma je podignuta u spomen dečaku povodom strašnog incidenta, koji se ovde odigrao. Dečak Sava je hteo da napuni krčag vodom i odnese je srpskoj vojsci, a jedan od turskih vojnika koji se tu nalazio mu je oteo krčag i kada je Sava počeo da se brani, ubijen je. Zbog toga se česma zove “Dečak sa razbijenim krčagom”. Spomen česma je podičnuta 1931. godine i delo je Simeona Roksandića.
30. Terazijska česma
Terazijska česma zauzima centralnom mestu na platou terazijskog trga. Podignuta je 1860. godine kao simbol povratka kneza Miloša Obrenovića na presto. Četiri strane česme nose inicijale kneza Miloša i godinu njegovog povratka na presto. Terazijska česma je jedno od najprometnijih sastjališta danas u Beogradu, a prepoznatljiva je i po tome što se nalazi ispred velelepnog zdanja hotela “Moskva”.
31. Konak kneginje Ljubice
Konak kneginje Ljubice je izgrađen u periodu 1829-1831. godine kao rezidencija i dvor dinastije Obrenović. U te svrhe korišćen je tek tokom vladavine kneza Mihaila. U XX veku je odlučeno da Konak postane ustanova muzejskog tipa. Od 1980. godine je postavljena stalna postavka pod nazivom “Enterijeri beogradskih kuća XIX veka”. Posetioci mogu besplatno posetiti Konak svake poslednje subote u mesecu.
32. Kuća porodice Karamata
Kuća porodice Karamata je jedna od brojnih zdanja u Zemunu, koje imaju veliki istorijski značaj. Porodičnu kuću je podigao Kuzman Jovanović, ugledni zemunski trgovac. Nešto kasnije je zdanje kupio Dimitrije Karamat, doseljenik, koji je nastavio gradnju kuće. U kući porodice Karamata odsele su neke velike istorijske ličnosti kao što je Vuk Stefanović Karadžić, Branko Radičević, car Josif II i srpski patrijarh Josif Rajačić.
33. Ičkova kuća
Zdanje Petra Ička, diplomati i trgovcu, je jedno od najstarijih očuvanih zgrada u Zemunu sa početka ranog XIX veka. Podignuta je 1793. godine kao kuća sa podrumom, prizemljem i jednim spratom. U prizemlju se nalazila mehana “Kraljević Marko”, a prvi sprat je bio predviđen za stanovanje. Kuća je funkcionalna i danas, sprat ima sve uslove za stanovanje, a u prizemlju se nalazi manja robna kuća.
34. Novi dvor
Novi dvor je smešten na Andrićevom vencu i danas je dom Predsedništva Republike Srbije. Sagrađen je u periodu 1911-1922. godine sa rezidencijalnom namenom Aleksandra Karađorđevića. Do 1933. godine je bio dom kralja Aleksandrama od 1934. Muzej kneza Pavla. Zgrada Novog dvora je 1948. ustupljena Skupštini Srbije, kada je spoljašnji izgled zdanja znatno promenjen.
Novi dvor je zatvoren za posetioce, a smatra se da se u privatnoj kolekciji nalazi 170 umetničkih dela - zidne slike, murali, skulpture, crteži.
35. Beogradska zadruga
Zdanje Beogradske zadruge se nalazi u ulici Karađorđeva broj 48. Izgrađena je 1907. godine, a od 1966. godine je kulturno dobro od velikog značaja. “Beogradska zadruga za međusobno pomaganje i štednju” je osnovana sa namerom da pripadnicima srednjeg sloja odobrava pozajmice i finansira privredne delatnosti. Od 2014. godine je počela rekonstrukcija zgrade u okviru projekta Beograd na vodi.
36. Božićeva kuća
Miloje Božić je bio ugledni srpski trgovac, a njegova kuća je sagrađena 1836. godine u jednoj od glavnih ulica u Beogradu u XIX veku. Danas se nalazi u ulici Gospodar Jevremova na opštini Stari grad. Tokom XIX veka je služila za stanovanje, a do 1920. godine je bila u vlasništvu Riste Hadži-Popovića kao slikarski atelje. Od 1951. godine pa sve do danas se ovde nalazi Muzej pozorišne umetnosti. Ulazak u Muzej je potpuno besplatan.
37. Crkva Aleksandra Nevskog
Crkva posvećena svetom Aleksandru Nevskom se nalazi na Dorćolu. Sagrađena je 1877. godine, a konačno završena 1929. godine. Aleksandar Karađorđević je poklonio crkvi mermerni ikonostas. U prostorijama srkvenih pevnica se nalaze spomenici poginulim ratnicima u oslobodilačkim ratovima, kralju Aleksandru I Karađorđeviću i ruskom caru Nikolaju II.
38. Dom Jovana Cvijića
Jovan Cvijić je bio veliki srpski geograf i naučnik. Njegova porodična kuća se nalazi u ulici Jelene Ćetković broj 5, a izgrađena je 1905. godine. Od 1963. godine spada u spomenike kulture. Izgrađena je prema zamislima i željama samog Jovana Cvijića. Od 1967. godine se ovde nalazi Memorijalni muzej Jovana Cvijića sa legatom od 1.476 predmeta - ličnih, etnografskih i književnih.
39. Dom Svetog Save
Društvo Svetog Save podiglo je Dom 1890. godine u ulici Cara Dušana broj 13. Svrha osnivanja Doma Svetog Save bila je da “širi prosvetu i nacionalno osećanje u narodu”. Zdanje je projektovano kao dvospratna zgrada sa suterenom i visokim prizemljem. Društvo Sveti Sava organizuje tribine, izdaje zbornike, izdaje časopis “Bratstvo” i raspisuje nagradne konkurse za učenike osnovnih i srednjih škola u Srbiji, Crnoj Gori i Republici Srpskoj.
40. Dom Vukove zadužbine
Zdanje Vukove zadužbine se nalazi u ulici Kralja Milana broj 2 i predstavlja jednu od najstarijih zgrada u ovom delu grada. Sa gradnjom je započeto 1870. godne po želji uglednog trgovca Dimitrije Mite Golubovića. Sedište Ministarstva pravde bilo je u Domu Vukove zadužbne tokom 1878. godine. Od 1966. godine je spomenik kulture.
41. Etnografski muzej
Etnografski muzej je jedan od najstarijih srpskih muzeja. Nalazi se u ulici Uzun Mirkova broj 2 i osnovan je 1901. godine. Delatnost Muzeja usmerena je na čuvanje tradicije i običaja. Fond Muzeja obuhvata etnografske predmete, knjige, fotografije, album akvarela i crteža narodne nošnje. U gradu postoji veliki broj muzeja, koje svi rado posećuju, te je grad Beograd besplatno obilaženje obezbedio u svakom od muzejskih ustanova određenim danima u mesecu. Nedeljom je pojedinačan ulaz potpuno besplatan za sve posetioce.
42. Krsmanovićeva kuća na Terazijama
Kuća Alekse Krsamovića ili Zgrada Protokola izgrađena je 1885. godine po nalogu trgovca Joce Markovića. Od trgovca Markovića su na javnoj licitaciji kupila braća Krsmanović - Aleksa Krsmanović, izvoznik šljiva. Aleksa je svoju kuću zaveštao srpskog narodum, a kasniej je ovde živeo Aleksandar I Karađorđević i kralj Petar I. U Krsmanovićevoj kući je proglašena 1918. godine Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.
43. Kuća Đorđa Krstića
Kuća slikara Đorđa Krstića je podignuta 1890. godine u ulici Kneginje Ljubice. U njoj je živeo i radio naš poznati slikar, a u posebno izgrađenom ateljeu su nastala neka od njegovih najvećih dela. Kuća je sačuvana u autentičnom obliku zajedno sa ovim ateljeom.
44. Kuća Stevana Mokranjca
Naš kompozitor Stevan Mokranjac rođen je u kući u današnjoj Dositejevoj ulici broj 9. Kuća je sagrađena sredine XIX veka, a od 1867. je u vlasništvu porodice Mokranjac. Nakon Mokranjčeve smrti je njegova stambena kuća prilagođena potrebama memorijalnog muzeja. Najveći deo muzeja čini zaostavština Stevana Mokranjca, lični predmeti i instrumenti. Kuća je prilagođena tako da je ostavljen prostor za održavanje manjih muzičkih koncerata.
45. Narodni muzej
Narodni muzej je najstarija ustanova muzejskog tipa u Srbiji. Nalazi se na samom Trgu republike od 1844. godina. Dugi niz godina je bio zatvoren za posetioce, ali je od 2018. ponovo otvorio vrata za javnost. Fond Muzeja obuhvata četiri zbirke eksponata od doba paleolita pa sve do XX veka. Svake nedelje između 10-18 časova je ulazak potpuno besplatan.
46. Palata “Albanija”
Zgrada na samom ulazu u Knez Mihailovu ulicu ima dugu tradiciju. Sagrađena je 1939. godine i dugo je nosila titulu najviše zgrade u Beogradu sa 13 spratova i 53 metara visine. U vreme kada je nastala bila je najviša zgrada u Jugoističnoj Evropi. Zgrada je dobila ime pod kafani “Albanija”, koja se pre zgrade nalazila na istoj lokaciji i srušena je 1936. godine.
47. Palata SANU - Srpske akademije nauka i umetnosti
Zdanje najveće akademske institucije se nalazi u samom centru grada - Knez Mihailovoj ulici broj 35. Zgrada je sagrađena 1924. godine i predstavlja reprezentativnu građevinu iz XX veka. Urađena je prema projektima arhitekata Dragutina Đorđevića i Andre Stevanovića. Na četiri nivoa zgrade SANU organizuje brojne događaje kako bi podstakla razvoj naučne misli i umenosti.
48. Umetnički paviljon “Cvijeta Zuzorić”
Umetnički pavljon je izložbena zgrada na Kalemegdanu sagrađena 1928. godine. Udruženje “Cvijeta Zuzorić” došlo je ba ideju da se podigne objekat za ilaganje umetničkih dela. Ideju je podržao Branislav Nušić, koji je organizovao dobrotvorni bal kako bi se skupili prilozi za izgradnju. Danas je ovde sedište Udruženja likovnih umetnika Srbije.
49. Dom JNA
Dom JNA ili Dom vojske je sagrađen u periodu između 1929-1932. godine. Zdanje je poznato i kao Palata Ratničkog doma. Nalazi se u ulici Braće Jugovića broj 19, dakle u samom centru Beograda. Aktivnost Doma vojske je informisanje i obuka pripadnika vojske kroz različite događaje koje organizuje, a to su izložbe, koncerti, promocije knjga, tribine, predavanja, seminari, konferencije, sajmovi i balovi.
50. Saborna crkva
Sabrona crkva Svetog arhanđela Mihaila se nalazi u ulici Sime Markovića. Saborna crkva spada među velika kulturna dobra izuzetnog značaja od 1979. godine. Čitav gradski život u XIX veku se organizovao oko Saborne crkve, koja je postala kulturni centar Beograda. Izgrađena je 1845. godine po nalogu kneza Miloša Obrenovića i predstavlja stub borbe za osamostaljivanje od Osmanlija. Sabornu crkvu jeknez Miloš posvetio svetom arhanđelu Mihailu, svojoj krsnoj slavi.
Zgrada je projektovana po ugledu na crkvu u Sremskim Karlovcima. Unutrašnjost crkve ne zaostaje za spoljnim izgledom. Ikonostas je pozlaćen, a ikone je naslikao Dimitrije Avramović, istaknuti slikar. Saborna crkva čuva mošti despota Stefana Lazrevića, deo moštiju kneza Lazara i grobnice crkvenih poglavara i vladara dinastije Obrenović.
51. Spomenik Pobedniku
Jedan od najvećih simbola Beograda jeste spomenik “Pobednik”, koji se nalazi na najvišem bedemu beogradske tvrđave. Spomenik je napravljen 1928. godine kao simbol pobede srpske vojske nad Osmanskim i Austrougarskim carstvom u ratovima do 1918. godine. Trijumfalni spomenik je delo vajara Ivana Meštrovića i čini ga muška figura od bronze sa sokolom u levoj ruci i spuštenim mačem u desnoj ruci. Postament na kome se nalazi figura je delo arhitekte Petra Bajalovića. Soko simboliše stalnu budnost, dok mač simboliše novu pobedu nad stranim silama. Spomenik se nalazi na Beogradskoj tvrđavi kao simbolu pada osmanskog i austrijskog carstva. Mnogi smatraju da je spomenik spreda okrenut ka Austrougraskoj, a spreda ka Istanbulu.
“Pobednik” je otkriven na dan proslave 10 godina od proboja Solunskog fronta. Prema nekim podacima pored spomenika dnevno prođe nekoliko hiljada turista.
52. Spomenik zahvalnosti Francuskoj
Skulptura zahvalnosti nalazi se u Kalemegdanskom paru. Postavljena je 1930. kao znak prijateljstva, pomoći i saradnje naše države i Francuske tokom Prvog svetskog rata. Skulptura je, kao i spomenik Pobednik, delo vajara Ivana Meštrovića. Skulpturu čini ženu koja drži mač - simbol Francuske koja juri u pomoć Srbiji. Jedan deo spomenika čini žena koja sedi - simbol Sorbone koja pomaže mladima za vreme rata i nakon njega.
53. Zanatski dom
Zgrada Zanatskog doma započeta je davne 1914. godine sa ciljem da na jednom mestu obuhvati sve zanatske ustanove. Nekoliko puta su radovi na izgradnji obustavljani usled ratova i nedostatka sredstava, te je zgrada završena tek 1933. godine. Ova ugaona građevina se nalazi na uglu Svetogorske i Hilandarske ulice. Zanatski dom je bio “dom” zanatskih udruženja, hotela, bioskopa i Radio Beograda od 1947. godine do danas.
54. Palata Rosija ili hotel Moskva
Zgrada upečatljive arhitekture na Terazijama pripadala je osiguravajućem društvu “Rosija”, pa je poznata i kao Palata Rosija. Za izgradnju je bila zadužena grupa arhitekata iz Sankt Peterburga od 1905. godine. Zgrada je svečano otvorena 1908. godine i predstavljala je najveću privatnnu zgradu u tadašnjoj Srbiji. U prizemlju zgrade se nalazila gostionica “Moskva” gde je kralj Petar I svečano otvorio zgradu. U Palati se nalazio hotel, kafana, restoran, stanovi i kancelarije osiguravajućeg društva. Danas je zgrada pretvorena u hotel sa bistroom i restoranom “Moskva” u prizemlju.
55. Patrijaršija
Zgrada Patrijaršije se nalazi u Kneza Sime Markovića broj 6. Podignuta je između 1932-1935. godine prema projektu arhitekte Viktora Lukomskog. Današnje zdanje Patrijaršije se nalazi na mestu nekadašnje Beogradsko-karlovačke mitropolije, koja je podignuta u isto vreme kad i Saborna crkva. Porušena je zbog vidnih oštećenja i ubrzo je pokrenuta inicijativa za izgradnjom nove zgrade - reprezentativnog patrijaršijskog dvora. Tako je nova zgrada Patrijaršije postala sedište Srpske pravoslavne crkve. Pored arhitekture, veliki značaj imaju Biblioteka i Riznica patrijaršije.
U okviru zdanja se nalazi i Muzej Srpske pravoslavne crkve, koji prikazuje razvoj Srpske pravoslavne crkve svh njenih eparhija. Muzej je otvoren 1954. godine i njegov fond čine predmeti iz fruškogorskih manastira i crkvi iz istočnog Srema, predmeti vraćeni iz Zagreba, crkveno slikarstvo, stara gravura, rukopisi, štampane knjige, odežda, sakralni predmeti, pečati, crkveni vez, istorijska dokumenta i slično.
56. Zgrada Narodne banke
Zgrada ili Palata Narodne banke nalazi se u Kralja Petra broj 12. Ovo zdanje predstavlja jedno od najvećih i najlepših zdanja arhitekture XIX veka i ubraja se među spomenike kulture. Izgradnja je počela 1887. godine na mestu rodne kuće Branislava Nušića, a završena je 1890. godine. Projekat za izgradnju je uradio Konstantin Jovanović, vrsni bečki arhitekta, koji je za projektovanje ovog zdanja dobio čak Orden Svetog Save III reda. Spoljašnjost i unutrašnjost Narodne banke čini izuzetna umetnost. Konstantin Jovanović je izradio nacrte i za enterijer - od vrata, prozora, dekoracija i nameštaja.
57. Prva beogradska gimnazija
Prva beogradska gimnazija nalazi se na Dorćolu odmah pored Crkve Svetog Aleksandra Nevskog. Zgrada gimnazije je namenski građena za smeštaj Prve beogradske gimnazije i sagrađena je 1938. godine, a danas važi za jedan od spomenika kulture. Inače, Prva beogradska gimnazija je osnovana jedan vek pre nego što je dobila svoju zgradu u Beogradu. Ukazom Miloša Obrenovića osnovana je 1839. godine i nalazila se u kući Nikole Selakovića.
58. TANJUG
Na Obilićevom vencu se zgrada Telegrafske agencije Nove Jugoslavije - TANJUG-a ne može zaobići. Zahvaljujući inicijativi Privilegovanog izvoznog društva (PRIZD) ovo društvo je podiglo svoje sedište kako bi nesmetano nastavilo da doprinosi poboljšanju privredi zemlje. Zgrada je sagrađena tokom 1938-1939. godine prema nacrtima Bogdana Nestorovića sa vidljivim uticajem italijanske i nemačke arhitekture. Kada govorimo o međuratnoj arhitekturi Beograda, zgrada TANJUG-a se izdavaja kao reprezentativan primer.
Telegrafska agencija Nove Jugoslavije važila je za javnu ustanovu od izuzetnog značaja, koja se uselila u zgradu početkom šezdesetih godina XX veka i dobila skulpturu vrhunskog novinara i publiciste Moše Pijade.
59. “Srpska kruna”
Zgrada “Srpska kruna” predstavlja jedno od prvih zdanja izgrađenih u Knez Mihailovoj ulici gde se i danas nalazi. Sagrađena je 1869. godine i jedini je očuvani ugostiteljski objekat u Beogradu iz doba kada je Srbija dobila autonomiju od turske uprave. Ime “Srpska kruna” zgrada nosi po istoimenom hotelu, koji je te godine bio najmoderniji hotel u Beogradu. Tokom Drugog svetskog rata je hotel prestao sa radom i zgrada je ustupljena Narodnoj biblioteci Srbije i njenoj čitaonici. Nešto kasnije je Narodnu biblioteku na ovoj adresi zamenila Akademija za pozorište, film, radio i televiziju, a nju Filozofsko-istorijski fakultet. Konačno, 1986. godine u zgradu se uselila Biblioteka grada Beograda.
60. Najstarija kuća u Beogradu
Najstarija kuća u Beogradu se nalazi na Dorćolu u ulici Cara Dušana broj 10. Izgradnja kuće se vezuje za period između 1724-1727. godine za vreme austrijskog carstva. Za gradnju je bio zadužen švajcarski general i inženjer Nikola Doksat de Morez. Smatra se da je kuća bila povezana podrumima i lagumima sa tunelom ka Beogradskoj tvrđavi, ali taj podatak još uvek nije istražen. Tokom SFRJ je u kući počela da radi pekara - prvi objekat sa 24-časovnim radnim vremenom tokom 365 dana godišnje.
61. Narodno pozorište
Narodno pozorište predstavlja jedno od najlepših zdanja u celom Beogradu. Kako zauzima centralni položaj na Trgu republike, nemoguće je da ostane neopažena. Osnovano je 1868. godine nakon što je ustanovljeno da je jednoj prestonici, kakav je Beograd, potrebno profesionalno pozorište. Iste godine je održana i prva predstava "Đurađ Branković" Karolja Obernjaka. Namenska zgrada za Narodno pozorište izgrađena je 1869. godine na prostoru kod Stambol-kapije. Pozorišna sala imala je čak 800 mesta, a prva predstava odigrana u novoj zgradi bila je "Posmrtna slava kneza Mihaila", slika iz narodnog života Đorđa Maletića.
Kada je zdanje izgrađeno, pored Kapetan-Mišinog zdanja, pozorište je bilo najveća i najraskošnija palata u Srbiji. Veruje se da je pozorište sagrađeno prema ideji arhitekte Aleksandra Bugarskog i neodoljivo je podsećalo na pozorište Skala Pjermarinija u Milanu. Danas je Narodno pozorišta vesnik kulturnog života u Beogradu od izuzetnog značaja. Na dve scene, Velikoj sceni i sceni "Raša Plaović", prikazuju se drame, opere i baleti.
Pogledajte Beograd drugim očima
Dođite i zabavite se, a i naučite nešto novo što do sada možda niste znali. Svim turistima je dostupno iznajmljivanje stana na dan Beograd na svim atraktivnim lokacijama, širom grada. Grad Beograd besplatno organizuje brojne manifestacije, koje privlače veliki broj posetilaca kako iz cele Srbije tako i iz sveta. Beograd je veoma gostoprimljiv grad i ponude ovog tipa su njegov način da se zahvali svojim posetiocima koji se iz godine u godinu njemu vraćaju u što većem broju.
